Sahne duruşu karmaşık bir konudur, özellikle de iş bir çok farklı varyasyona geldiğinde. Harika sahne duruşları olan gitaristlerin bir listesini yaptığımızda, muhtemelen hiçbirinin birbirine benzemediğine rastlayacağız.
Temellerle başlayalım – Sahne duruşu, rahat hissetmek ve çaldığınız şarkıların görsel beklentisini uygun bir şekilde karşılamaktır.
Burada anahtar kelimemiz ‘uygun’. Uygunluk ise yaptığımız müzik tarzına göre değişiklik göstermekte. Bugünlerde bir caz veya swing gitaristi büyük ihtimalle Gibson ES-175 olan gitarını Zakk Wylde gibi başının arkasında çaldığında pek iyi yorumlar almayacaktır. Kitleniz tarafından garip bakışlara maruz kalmak yerine,öncelikle gösterişin bazı müzik tarzlarında daha kolay/daha uygun olduğu gerçeğini kabullenmelisiniz. Bu nedenle, iyi bir sahne duruşu gerektiren şeylerin çoğu söz konusu türe bağımlıdır.
Benim bu yazımda değinmek istediğim konu ise, her müzik türü için geçerli olan temeller.
1. Özgüvenli Görünüm
Bu iyi bir sahne duruşunun en temel yapıtaşıdır. Canlı çalmak bir nevi oluşan bir çok farklı sorunlar -kötü sound, teknik arızalar, ne çalmanız gerektiğini unuttuğunuz meşhur beyin donmaları- arasından sıyrılmak gibidir. Ön hazırlık bunların önüne geçebilir, fakat her zaman yenileri ortaya çıkacaktır. Bu oyunun bir parçasıdır.
Hangi sorunla karşılaşırsak karşılaşalım, sakinliğimizi koruma gayreti içerisinde olmalıyız. Ve bunu kitlemize yansıtmamalıyız. Unutmayın,kitleniz iyi vakit geçirmek için orada bulunuyor. Sahne alan bir müzisyen için en değerli yetenek çabuk toparlama sanatıdır.
Özgüvenin yolu ise ne çaldığınızı bilmekten geçer, şovunuzun farklı kısımlarında neler yapmanız gerekiyor (Bu “Sıradaki şarkı ne?” kadar basit veya ışık/müzik ile yapılacak bir takım kareografik hareketler kadar karmaşık olabilir) ve yanlış bir şey olursa ne yapacaksınız? Bir noktada bunların herhangi biriyle ilgili kendinizi rahat hissetmeseniz bile, en azından her şey kontrol altındaymış gibi görünmek zorundasınız.
2. Durum Farkındalığı
Canlı çalarken başka insanlara çalıyor olacaksınız. Ve muhtemelen yanınızda başka insanlarla beraber çalacaksınız. Canlı müzik paylaşılan bir deneyimdir ve devamlı olarak etrafınızda neler olduğunun farkında olmayı gerektirir.
Bir çok yeni sanatçı sahne duruşları için bir çok farklı şey denerken, sahne ortamından uzaklaşmakta. En kötü senaryoda ritmin dışına çıkabilirler, çünkü grup arkadaşlarını dinlememektedirler. Aynı şekilde, kendi köşesinde enstrümanından gözünü ayırmayan bir müzisyen de en az bu kadar yanlış hareket etmektedir.
Üstünüze düşen sahne hareketlerinizi etrafınızda bir parıltı yaratacak kadar yapmanız gerekir. Durum farkındalığı sizin diğer müzisyenler ve kitlenizle iletişim halinde olmanızı sağlar. İlk sırada elleriyle gitar çalan biri mi var? Neden onunla karşılıklı çalmayasınız? Davulla beraber senkronize olarak çalınan cümleleriniz mi var? Yaklaşın ve tam anlamıyla beraber çalın. Bir vokal çizgisi altında melodi/solo mu çalıyorsunuz? Neden o partisyonda vokalistinizle bir şeyler yapmayasınız? Bunların hepsi rock müzik klişeleridir, kabul ediyorum ancak hepsi bir düşünce akışını görselleştirmek içindir.
3. Siz Keyif Almıyorsanız, Kitleniz De Almaz
Bu noktada her zaman bir sanatçının aynı zamanda ortam sağlama işinin içinde olduğuna değinmek istiyorum. Bu da mümkün olduğunda kitlemize negatif enerji yansıtmamamız anlamına geliyor.
Hemen müzik ve negatif enerji konusuna değinelim. Agresif, politik punk veya metal grubundan sert hareketler sergilemesi ve negatif enerji yayması beklenebilir,bu tarza göre değişiklik gösterebilir. Ancak kişisel, teknik -bazen kitlemiz bizi tutmayabilir- ne sorun yaşarsak yaşayalım, o an hissettiğimiz/hissedebileceğimiz negatif duyguları göstermemeliyiz.
Bazen bu sahte bir gülüş takınmak anlamına gelebilir, fakat kitlenize bunu borçlusunuz.
4. Kendi Sahne Kişiliğinizi Oluşturun
Biz aktör değiliz, fakat sahnedeki kişiliğimiz çok yönlü olmak zorunda. Hendrix’i dişleriyle gitar çalması, sahnede gitar yakması gibi şeylerle hatırlarız. Fakat elbette bunlar onun sahne dışındaki kişiliğini tanımlamaz. Bunların Jimi Hendrix’in kişiliğinin sadece küçük bir parçası olduğunu kabullenmeliyiz.
Kendinizi düşünün. Bir müzisyen ve bir gitarist olarak. İçe dönük birisi mi yoksa dışa dönük birisi misiniz? Güçlü olan mısınız yoksa zeki olan mı? Duygusal birisi misiniz yoksa akılcı mı? Gösterişli,teknik çalışan bir müzisyen misiniz yoksa soundun tamamen tuşeyle oluştuğunu düşünen melodik birisi misiniz? Ya da sadece çıkıp çalmayı seviyorsunuz? Doğal kişiliğinizi tanımaya odaklanın, böylece sahne kişiliğinizi yaratmak ve geliştirmek çok daha kolay olacak.
5. Mümkün Olduğunca Canlı Performans İzleyin
Türe bağlı ve bir şekilde subjektif olduğu için avsiye yapmaktan mümkün olduğunca kaçınıyorum.
Onun yerine,işte dikkat etmeniz gereken bazı noktalar:
- Söz konusu sanatçı/grubu izlemek ve dinlemek sizde nasıl bir etki bıraktı? (Sadece gitarist değil,hepsine dikkat etmeye çalışın.)
- Müzik ve görsel şovun uygun/etkili olduğunu düşünüyor musunuz?
- Müzisyenlerin sahnede birbirleriyle iletişim/etkileşimleri nasıl?
- Kitleyle iletişim/etkileşimleri nasıl?
- Şarkılarına nasıl başlıyorlar ve nasıl bitiriyorlar? Önemli noktalarda nasıl performans ve gösteriş örnekleri sergiliyorlar?
- Setlist nasıl sıralanmış? Müzisyenler bir şarkıdan diğerine nasıl geçiyorlar? Şovun akışı nasıl? Etkili olduğunu düşünüyor musunuz?
Not: Başlangıç ve bitişe özellikle dikkat etmelisiniz. Başlangıç ve bitiş en önemli kısımlardan biridir. The Who davulcusu Keith Moon‘dan bir alıntı yapmak gerekirse; “İnsanlar giriş ve çıkışınızı hatırlar. İkisinin arasında kalan kısım ise, hiç bir anlam ifade etmez.”
6. Performansınızı Video Kaydına Almaya Çalışın
Hepimizin niyeti bu olsa da, kendimizi kitlemizin gözünden görme gibi bir şansımız maalesef ki yok. Buna en yakın seçeneğimiz de video kaydına almak.
Kendinizi sahnede izlemek başlarda rahatsız edici gelebilir,sizi tatmin etmeyebilir veya hayal kırıklığına uğratabilir. Fakat size kendinizi önemli noktalarda geliştirme şansı sunar. Aynı kriteri başkalarının performanslarını değerlendirirken de kullanın. Ve sizde olmasını istediğiniz yönleri geliştirmeye ağırlık verin.
Başka bir yazıda görüşmek üzere,müzikle kalın!
